21 Dec 2022

Eczeem op je handen: wat te doen?

Eczeem op je handen, of handeczeem, kan op meerdere plekken op je hand voorkomen en kan je herkennen aan verschillende symptomen. Het kan bovendien verschillende oorzaken hebben. In dit blog vertellen we er alles over en eindigen we met concrete tips om er wat tegen te doen.

Wat is handeczeem?
Hoe herken je eczeem op je handen?
Wat is de oorzaak van eczeem op je handen
Wat kun je doen tegen eczeem op je handen?
Extra tips tegen eczeem op je handen

Wat is handeczeem?

Handeczeem is een huidziekte of huidafwijking. Er bestaan vele vormen van eczeem afhankelijk van de oorzaak. Handeczeem is daar een voorbeeld van. Eczeem op je handen kan op meerdere plekken van je hand opkomen. Zowel op de handruggen, aan de binnenkant (je handpalmen) als op en tussen de vingers.

Bij zowel mannen als vrouwen komt handeczeem regelmatig voor. Mensen die in hun beroep in contact komen met irriterende stoffen en/of stoffen die allergie veroorzaken (‘allergenen’) hebben er vooral veel last van. De zogenoemde ‘natte beroepen’.

Handeczeem is niet besmettelijk, omdat de ontsteking namelijk niet wordt veroorzaakt door bacteriën of schimmels. Je kunt dus gerust iemand een hand geven. Wel zijn sommige vormen van handeczeem moeilijk te behandelen en kunnen langdurig bestaan.

Eczeem, schimmel of psoriasis op je handen?

Let op! Handeczeem is wat anders dan handschimmel of psoriasis. De symptomen van handschimmel lijken erg op die van eczeem. Deze huidafwijking heeft vergelijkbare klachten, namelijk jeuk, schilfering en een rode huid. Toch is er een verschil, maar een huisarts is de persoon om jou daar uitsluitsel over te geven. Daarbij wordt mogelijk gebruik gemaakt van een microscoop om het onderscheid te kunnen maken.

Psoriasis is ook een chronische huidaandoening die in verschillende vormen bestaat en waarvan de symptomen sterk lijken op die van eczeem. Toch is het niet hetzelfde. Bij eczeem zie je vaak verspreide rode plekken met kleine blaasjes en vochtafscheiding. Bij psoriasis zijn de rode plekken duidelijk van elkaar gescheiden, dikker en duidelijk bedekt met witte schilfers. Het bevindt zich meestal op de onderrug, de hoofdhuid, de ellebogen en de knieën. Het kan ook de nagels en de gewrichten aantasten.

Lees meer: tips om eczeem op je handen te verzorgen >

Hoe herken je eczeem op je handen?

Om de symptomen van eczeem op je handen te herkennen maak je onderscheid tussen twee stadia. De acute (plotseling) en chronische (langdurige) fase.

De acute fase

Acuut eczeem kenmerkt zich door roodheid, zwelling, bultjes, kleine witte en jeukende blaasjes (ook wel blaasjeseczeem genoemd) en soms komt er vocht uit de huid. Deze kleine blaasjes drogen uiteindelijk in tot schilfers en korstjes; op een gegeven moment gaat het eczeem op de huid van je handen vervellen en neemt de roodheid weer af.

De chronische fase

Bij chronisch eczeem is de roodheid meestal niet zo heftig, deze neemt aanzienlijk af, maar de schilfering treedt juist meer op de voorgrond en de huid is vaak wat verdikt. De huidlijnen worden grover dan normaal.

Er kunnen vervolgens in de eindfase kloven ( kleine scheurtjes) ontstaan op je handen, die pijn veroorzaken. Dit gaat samen met eeltvorming in de handpalmen en vingertoppen. De eindfase van de chronische fase wordt ook wel eens als aparte eczeemvorm beschreven, namelijk als eelt-en kloofjeseczeem. De medische term is hyperkeratotisch handeczeem.

Handeczeem jeukt bijna altijd en daarom zijn zowel in de acute als in de chronische fase vaak de gevolgen te zien van wrijven en krabben. Dat leidt tot wondjes, korstjes en vergroving van de huid. Een ander kenmerk van handeczeem is dat vele van de hierboven genoemde verschijnselen naast en na elkaar kunnen optreden.

Lees meer: tips om eczeem op je handen te verzorgen >

Wat is de oorzaak van eczeem op je handen

We zouden eigenlijk van oorzaken moeten spreken. Bij handeczeem is het namelijk waarschijnlijker dat een combinatie van factoren ervoor zorgt dat je de eczeem krijgt in plaats van een enkele aanwijsbare oorzaak. Deze oorzaken van handeczeem zijn onder te verdelen in vier hoofdgroepen. Dus 4 soorten eczeem die op je handen en overigens ook op andere plekken op je lichaam kunnen voorkomen.

Irritatie van de huid: het irritatief contactzeem

Irriterende stoffen die met de handen in contact komen, kunnen bij langdurige blootstelling een belangrijke oorzaak zijn bij het ontstaan of verergeren van handeczeem. Dit noemen we irritatief contacteczeem. Je ziet het eczeem vooral ontstaan op de bovenkant van je handen veelal bij de knokkels. Aan welke stoffen moet je dan denken:

Veelvuldig contact met water
Dit doet zich vooral voor bij de zogenoemde ‘natte beroepen’: huishoudelijk werk, kappersvak, verzorgende sector schoonmaak, horeca, bakkerij, detailhandel (groentewinkel, viswinkel en slagerij), tuinderij en veeteelt, bloemisterij, enzovoort.
Zeep, schoonmaakmiddelen en wasmiddelen
Deze zorgen er niet alleen voor dat bijvoorbeeld het vet van jouw vuile bord wordt verwijderd maar ook het natuurlijke vetlaagje op de huid.
Eczeem door voedsel
Hier denk je misschien niet zo snel aan, maar ook voedsel kan eczeem uitlokken. Denk aan de sappen van groenten (onder andere ui, prei, witlof, andijvie en aardappels), van fruit (vooral sinaasappel, grapefruit, verse ananas en kiwi) en van vlees, vis en schaaldieren.

Overige oorzaken van irritatief contactzeem

We benoemen hieronder nog kort wat andere mogelijke oorzaken van stoffen die irritatief contactzeem kunnen veroorzaken.

Organische oplosmiddelen zoals terpentine, wasbenzine, vlekkenwater en remolie kunnen irritatie veroorzaken.
Eczeem op de handen kan ook ontstaan door droge, warme of te koude lucht. In de winter bijvoorbeeld kan de eczeem flink toenemen. Het zorgt voor een extra belasting voor de huid.
Ook mechanische factoren kunnen de huid beschadigen zoals wrijving en schuren (bijvoorbeeld bij sleutelen aan auto’s en motoren).

Allergisch contacteczeem

Het eczeem op je handen wordt bij deze eczeemvorm veroorzaakt door een allergie. Contactallergenen zijn stoffen die allergie veroorzaken door direct contact met de huid. Meestal gaat het om stoffen in bepaalde beroepen worden gebruikt. Denk aan:

Chromaat in cement, epoxyhars in tweecomponentenlijm
Natuurlijke stoffen in snijbloemen, haarverf en permanentvloeistof (kapper), rubber (gezondheidszorg), enzovoort.

In het dagelijks leven kun je natuurlijk ook met contactallergenen in aanraking komen waardoor je mogelijk een allergie ontwikkelt.

Zoals nikkel (bijvoorbeeld in oorbellen)
Parfumstoffen in persoonlijke verzorgingsproducten
Conserveermiddelen die in aanraking komen met de huid, bijvoorbeeld in huishoudproducten. Denk aan alle E-nummers die worden toegevoegd om producten niet te laten bederven.

Constitutioneel eczeem

Deze eczeemvorm staat ook wel bekend onder naam atopisch eczeem. Je ziet het vooral bij kinderen en vaak al in het eerste levensjaar. Mensen met deze erfelijke aangeboren aanleg voor het krijgen van eczeem kunnen op latere leeftijd ook een handeczeem ontwikkelen. We noemen dat dan atopisch handeczeem. Lees meer over de symptomen en het behandelen van atopisch eczeem.

Proteïne-gerelateerd contacteczeem

Proteïnen (eiwitten) zoals in latex, in de schil van aardappelen, bakkersmeel of andere voedingsmiddelen kunnen jeuk geven bij aanraking. Er ontstaat dan direct een snelle jeukende reactie. Dit komt doordat na contact met deze eiwitten, gelijk het stofje histamine in de huid vrijkomt. Door de jeukklachten, ontstaat de neiging tot wrijving en krabben. Dat kan weer leiden tot eczeem aan de handen. Deze vorm van handeczeem komt niet zo heel vaak voor.

Wat kun je doen tegen eczeem op je handen?

Allereerst de medische oplossingen: er zijn verschillende behandelingen met medicijnen mogelijk om iets te doen aan je eczeem. En dit kan ook afhankelijk zijn van de vorm van eczeem waar jij last van hebt. Welke behandelingen worden genoemd:

Lokale behandelingen: zoals het gebruik van corticosteroïden. Let op: de werking van lokaal toegepaste corticosteroïd zalven is onvoldoende aangetoond. Bij chronisch eczeem leidt het soms op lange termijn tot een nog kwetsbaardere huid (huidatrofie).
Vormen van lichttherapie en systemische therapie en tabletmedicatie. Laat je hierover informeren door je huisarts.
Gebruik een crème of zalf om de huid vettig en soepel te houden. We beschrijven hieronder twee crèmes die kunnen helpen tegen eczeemklachten.

Twee hydraterende en verzorgende producten die helpen bij eczeemklachten:

1. ALHYDRAN Eczema Care

ALHYDRAN Eczema Care is een met wetenschap onderbouwde hydraterende crème die helpt tegen de symptomen van verschillende eczeemsoorten. Denk aan de droge, jeukerige, rode huid en schilferige huid, bultjes en blaasjes. De crème helpt de intensiteit en duur van een flame-up verminderen, terwijl eczeemvrije periodes worden verlengd. Gebruik ALHYDRAN alleen bij een gesloten wond. Bekijk de productpagina van ALHYDRAN Eczema Care en lees meer over het product.

[products=blog_alhydran_eczeem_op_handen]

2. DerMel huidzalf

DerMel is een zalf op basis van zuivere honing. Deze zalf gebruik je voor oppervlakkige wondjes, die ontstaan na het wrijven of krabben bij eczeemklachten. Je kunt deze zalf dus prima gebruiken op een open huid. De zalf brengt de huid tot rust, biedt antibacteriële bescherming en ondersteunt de wondheling.

[products=blog_dermel]

Dragen van verbandhandschoenen (TIP!)

Bij ernstige vormen van eczeem, waarbij de huid op plekken kapot is en er wondjes ontstaan, is het aan te raden verbandhandschoenen gedurende de dag en nacht te dragen. Net zo lang totdat de huid weer intact is. Daarvoor zou je DermaSilk Medische Verbandkleding(handschoenen) kunnen gebruiken. De producten van DermaSilk hebben een antibacteriële werking en helpt de huid herstellen bij eczeem, maar ook bij psoriasis en acne. De verbandkleding vermindert jeuk, irritatie en infecties.

[products=blog_eczeem_op_handen]

Extra tips tegen eczeem op je handen

Vermijd waar mogelijk het wassen met water en zeep. Gebruik daarbij zoveel mogelijk huidvriendelijke zeep waar bijvoorbeeld geen schuurmiddel in zit en was zoveel mogelijk alleen de binnenkant van de hand. Maak de handen bovendien goed droog.
Gebruik afwashandschoenen of speciale werkhandschoenen. Laat je daar over informeren door huisarts of bedrijfsarts.
Houd nagels zo kort mogelijk, om zoveel mogelijk de schade van krabben en wrijven te voorkomen.
Vermijd het dragen van ringen, zodat irritatie wordt vermeden van irriterende stoffen die zich onder de ring ophopen.
Bij koud en droog weer bestaat de kans dat het eczeem verergert. Gebruik op tijd warme handschoenen.

Bekijk alle eczeem verzorgingsproducten