Atopisch eczeem: symptomen en behandeling
Atopisch eczeem is veruit de meest voorkomende vorm van eczeem en kan een grote impact hebben op de kwaliteit van leven. Op deze blogpagina lees je alles over de symptomen, oorzaken en effectieve behandelmethoden.
Snel naar:
- Wat is atopisch eczeem?
- Symptomen van atopisch eczeem
- Waar komt atopisch eczeem voor?
- Wat kan atopisch eczeem erger maken?
- De gevolgen van eczeem
- Behandelingen voor atopisch eczeem
- Tips: wat je zelf kunt doen bij atopisch eczeem
Wat is atopisch eczeem?
Atopisch eczeem (ook wel constitutioneel eczeem) is een niet-besmettelijke, chronische ontstekingsziekte van de huid. Bij atopisch eczeem zijn er twee belangrijke functies van de huid die niet helemaal goed functioneren:
- Een verminderde functie van de huidbarrière (de bovenste huidlaag), waardoor de huid teveel vocht verliest en daardoor erg droog wordt. Dit zorgt ervoor dat irriterende stoffen en allergenen makkelijker de huid binnen kunnen komen. Dit kun je zien in de onderstaande afbeelding.
- Een verstoring in het immuunsysteem, wat zorgt voor opvlammingen. Met als belangrijkste kenmerk: rode, jeukende plekken.
Atopisch eczeem is vaak erfelijk, vandaar ook wel de naam constitutioneel eczeem. De aandoening houdt verband met iemands constitutionele aanleg. Deze vorm van eczeem gaat vaak samen met hooikoorts, astma en in sommige gevallen een voedselallergie. Dit wordt ook wel het atopiesyndroom genoemd. Zo kan iemand als kind last hebben van astma en op latere leeftijd van atopisch eczeem of juist andersom.
Vanwege de erfelijke aanleg, hebben vaak meerdere mensen binnen één familie last van één van deze aandoeningen. Om een voorbeeld te geven: hebben jouw beide ouders een atopische constitutie? Dan is de kans 40-80 % dat ook jij een atopische constitutie hebt.
Symptomen van atopisch eczeem
Atopisch eczeem kenmerkt zich door onderstaande symptomen of klachten.
Jeuk (pluritis)
Jeuk is het meest vervelende symptoom bij eigenlijk elke soort eczeem. Krabben of wrijven om de jeuk te verlichten is bijna onvermijdelijk. Maar krabben verergert de jeuk juist. Zo ontstaat een ‘jeuk-krab-jeuk-cyclus’. Je krabt de huid een beetje open, deze gaat ontsteken of juist weer genezen en dat jeukt. Dit zorgt ervoor dat je weer wilt krabben.
Er bestaan zelfs krabbeheersingsprogramma’s om dit krabben tegen te gaan.
Roodheid van de huid
De huid is rood bij eczeem vanwege ontsteking en verhoogde bloedtoevoer naar de aangedane huidgebieden.
Droge huid
Een eczeemhuid is vaak droog en schilferig. Dit komt door een verminderde productie van lipiden (vetten), wat resulteert in een zwakke huidbarrière. Je huid kan het vocht niet goed vasthouden en water verdampt dus uit de huid. Hierdoor droogt de huid sneller uit en verliest ze haar natuurlijke hydratatie.
Huidinfecties
Bij eczeem is de huid kwetsbaar en vertoont deze vaker ‘open’ plekjes. Bacteriën kunnen zich op eczeemhuid makkelijker vestigen dan op gezonde huid. Daarnaast ontstaan er bijna altijd wel krabwondjes. Hier kunnen bacteriën zich in vermenigvuldigen. Wanneer er bacteriële infecties bij eczeem optreden, kunnen ‘secundaire infecties’ ontstaan. Dat zijn infecties op de eczeemhuid. Die uiten zich in de vorm van gele korstjes of puistjes.
Blaren of blaasjes
Wanneer je eczeem ‘opvlamt’, en dus tijdelijk sterk verergert, kunnen blaasjes of blaren ontstaan. De blaren of blaasjes zijn gevuld met helder vocht.
Mensen die al wat langer te maken hebben met atopisch eczeem, moeten ook rekening houden met de onderstaande twee klachten.
Lichenificatie (droge, lederachtige huid)
Na langdurig krabben, ontstaat er na verloop van tijd een verdikking van de huid. De huid krijgt vaak een donkergekleurde, lederachtige uitstraling en textuur. Dit wordt medisch aangeduid als vergroving van het huidreliëf of lichenificatie.
Verandering in pigment
Langdurige eczeemplekken kunnen zorgen voor verkleuring van de huid, waarbij je huid donkerder (hyperpigmentatie) of lichter (hypopigmentatie) wordt op de aangetaste gebieden.
Waar komt atopisch eczeem voor?
Atopisch eczeem kan op alle plekken van het lichaam voorkomen, maar binnen specifieke groepen zijn er wel voorkeurslocaties. Bij baby’s zie je eczeemplekken vooral in het gezicht en regelmatig ook op de buik en rug. Bij jonge kinderen met name de knieholten of de elleboogplooien. En op latere leeftijd krijgen mensen vooral last van eczeem op de handen, de romp, nek en hals. Theoretisch kunnen bij atopisch eczeem alle lichaamsdelen worden aangetast. Zelfs de geslachtsdelen.
Wat kan atopisch eczeem erger maken?
We gaven al aan dat de erfelijke aanleg een rol speelt bij het ontstaan van eczeem. Maar ook zijn er factoren van buitenaf die invloed hebben: de zogenoemde triggers die eczeem kunnen verergeren. Je afweersysteem geeft hierop een overreactie en dit verergert eczeem. Bekijk hieronder de triggers:
- Irriterende stoffen: water, zeep, transpiratie, ‘sappen’, schoonmaakmiddelen, kleding (te strak, merkjes, naden, stof), parfum en alcohol.
- Droger worden van de huid.
- Warmte en transpiratie.
- Klimaatfactoren, zoals een droge lucht, zon en koude lucht en omslag van het weer.
- Periodes van stress en vermoeidheid of de algehele lichamelijke conditie.
- Krabben als gevolg van jeuk: Hierdoor kunnen wondjes infecteren.
De gevolgen van eczeem
Afhankelijk van de ernst van je klachten kan atopisch eczeem de kwaliteit van leven behoorlijk beïnvloeden. Hier is uitgebreid onderzoek naar gedaan en ook aangetoond. Patiënten merken dit vooral aan de frequente en hevige jeuk.
Jeuk kan het slaappatroon ernstig verstoren. Het kan leiden tot een verminderde concentratie overdag en dat levert vaak stress op, wat weer jeuk en eczeem geeft. Veel patiënten dreigen in deze vicieuze cirkel terecht te komen. Bijkomende effecten zijn angst en depressieve klachten.
Daarom is het belangrijk dat je eczeem laat behandelen. Over de verschillende behandelmethoden gaat het in de volgende paragraaf.
Behandelingen voor atopisch eczeem
Atopisch eczeem is een chronische aandoening. Dat betekent dat vanwege de natuurlijke aanleg er helemaal vanaf komen (bijna) onmogelijk is. Gelukkig zijn klachten van atopisch eczeem goed te behandelen. Bekijk hieronder de behandelmethodes.
Let op: De methoden die wij bespreken omvatten niet alle bekende behandelopties. Bespreek vooral met je arts of dermatoloog welke behandeling in jouw situatie het meest geschikt is.
- Zalven en crèmes met corticosteroïden (hormoonzalf): Het medicijn in corticosteroïden remt de ontsteking en daarmee de jeuk. Afhankelijk van de ernst kiest de arts een bepaalde sterkte. Corticosteroïden kunnen bijwerkingen veroorzaken. Daar is zelfs een naam voor: corticofobie. Mogelijke bijwerkingen zijn bultjes, witte vlekjes en striae.
- Topicale immunomodulatoren (TIM's): Dit zijn zwakkere middelen dan corticosteroïden. Ze worden vaak als behandeling ingezet na het gebruik van corticosteroïden, dus om af te bouwen. De meest bekende bijwerking van TIM’S is branderigheid.
- (Kool)teerzalven: Een wat oudere behandeling tegen eczeem. De stoffen in teerzalf remmen de ontsteking en jeuk af. Door de onaangename geur en de vlekken die het kan geven in kleding en beddengoed, wordt de zalf bijna niet meer gebruikt door artsen.
- Prednisolon: Bij acute gevallen van eczeem waarbij sprake is van ernstige opvlammingen, schrijven artsen soms het inwendige geneesmiddel prednisolon voor. Dit middel wordt echt voor korte duur ingezet om symptomen snel onder controle te krijgen. De bijwerkingen kunnen heftig zijn.
- Lichttherapie: Mensen met ernstig eczeem, die onvoldoende reageren op uitwendige of inwendige behandelingen, kunnen in aanmerking komen voor lichttherapie. Bij lichttherapie wordt de patiënt bestraald met UVA- of UVB-stralen. Met name UVB-straling vermindert ontsteking door de activiteit van bepaalde ontstekingscellen (zoals T-cellen) te remmen. Hierdoor verbetert de huidconditie.
- Biologicals en JAK-remmers: Bij terugkerende opvlammingen, nadat lichttherapie en intensieve lokale therapie niet hebben geholpen, kunnen biologicals (eiwitremmers) en JAK-remmers (enzymblokkeerders) worden ingezet.
Tips: wat je zelf kunt doen bij atopisch eczeem
Naast de (medische) behandelingen van atopisch eczeem, geven we een aantal tips die je zelf kunt toepassen. Zoals het vermijden van triggers en het verminderen van je klachten met de producten uit onze webshop:
- Douche of badder niet te lang of te heet. Het advies is: 3 keer per week.
- Gebruik alleen hypoallergene, parfumvrije huidverzorgingsproducten.
- Gebruik een hydraterende crème of zalf, zowel in onrustige periodes met veel klachten als in rustige periodes. Een hydraterende crème of zalf helpt de huid vochtig te houden en versterkt de huidbarrière. Gebruik bijvoorbeeld ALHYDRAN Eczema Care bij een gesloten huid (dus geen open krabwondjes). Deze hydraterende crème vermindert eczeemklachten, herstelt je huid en helpt nieuwe uitbraken van eczeem te voorkomen. De crème kan onbeperkt én in combinatie met corticosteroïden crèmes worden gebruikt.
- Bij ‘natte werkzaamheden’ zoals bijvoorbeeld afwassen: draag katoenen handschoenen, met daaroverheen kunststof of rubber handschoenen.
- Anti-krabpakken: Tot slot is er ook medische verbandkleding voor mensen met atopisch eczeem. Deze speciale krabpakken, zoals shirts, ondergoed of handschoenen, zijn gemaakt van antibacteriële stoffen die zacht aanvoelen en niet schuren. Dit helpt om jeuk en de drang tot krabben te verminderen. De effectiviteit van deze kleding is wetenschappelijk aangetoond. Bekijk DermaSilk verbandkleding.
- Honingzalf kan goed helpen bij wondjes die ontstaan door het krabben. Het ondersteunt de huid bij herstel en biedt antibacteriële bescherming.
DerMel huidzalf met zuivere honing is goed te gebruiken in vrijwel elk stadia van eczeem. Vooral bij beschadigde huid en (krab)wondjes van eczeem, biedt DerMel honingzalf uitkomst.
[products=blog_dermel]
De zalf zorgt voor antibacteriële bescherming, brengt de huid tot rust en ondersteunt de huid bij herstel. De vette honingzalf is daarom erg geschikt voor (atopisch) eczeem.
Tip: Wil je DerMel eerst uitproberen? Dat kan! Vraag een proefmonster aan.
Samenvatting
Atopisch eczeem is een chronische huidaandoening die een grote impact kan hebben op de kwaliteit van leven door symptomen als jeuk, een droge huid en mogelijke infecties. De aandoening is erfelijk en er bestaat geen permanente genezing, maar er zijn diverse behandelmethoden die je klachten kunnen verminderen. Daarnaast kun je zelf ook een aantal maatregelen nemen om je klachten zoveel mogelijk te beperken, opvlammingen te beheersen en je huidgezondheid te verbeteren.
