30 Aug 2024

Psoriasis: Herken de vormen en de symptomen

Naar schatting 300.000 mensen in Nederland hebben last van een vorm van psoriasis. Het is een aandoening die de kwaliteit van leven sterk kan verstoren. Dit informatieve blog is geschreven voor mensen die meer willen weten over deze huidaandoening. We bespreken de verschillende vormen van psoriasis en de symptomen die horen bij elke vorm.

Inhoudsopgave

Wat is psoriasis
Wie zijn er gevoelig voor psoriasis?
Hoe ontstaat psoriasis?
Waarom krijg je last van psoriasis?
Welke verschillende soorten psoriasis bestaan er?
Wat kun je doen tegen psoriasis?
FAQ

Wat is psoriasis?

Psoriasis is een veelvoorkomende, niet-besmettelijke, chronische huidaandoening. De ziekte wordt veroorzaakt door een versnelde productie van huidcellen. Deze huidcellen vermenigvuldigen zich zo snel dat de celdeling bij psoriasis ongeveer 7 tot 10 keer sneller is dan bij normale celdeling. Deze cellen zorgen voor ophoping (verdikking) op het huidoppervlak.

De huidziekte herken je door rode, vaak samenvloeiende plekken die bedekt zijn met dikke schubachtige witte of zilverachtige schilfers (cel ophoping van dode huidcellen) en kunnen jeuken.

Wie zijn er gevoelig voor psoriasis?

Psoriasis kan bij iedereen voorkomen, ongeacht geslacht of huidskleur. Mannen en vrouwen zijn er even vatbaar voor. Hoewel het bij mensen van elke huidskleur kan optreden, verschilt de mate per etniciteit.

Vaak worden bij psoriasis de huidafwijkingen voor het eerst zichtbaar rond de puberteit, maar het kan op elke leeftijd beginnen, van 1 maand tot ver boven de 80 jaar.

Hoe ontstaat psoriasis?

Psoriasis ontstaat door een combinatie van genetische aanleg, een overactief immuunsysteem en omgevingsfactoren die samen zorgen voor een abnormaal snelle huidcelvernieuwing en ontsteking. Dit resulteert in de kenmerkende symptomen van psoriasis, zoals schilferige, rode vlekken op de huid. We leggen hieronder uit, welke factoren een rol spelen.

Versnelde celgroei

Bij psoriasis verloopt de cel vernieuwing veel sneller dan normaal. Gezonde huidcellen hebben ongeveer 30 dagen nodig om het huidoppervlak te bereiken, maar bij psoriasis kan dit in slechts enkele dagen gebeuren.

Door de versnelde cyclus krijgen de huidcellen niet de tijd om volledig te rijpen, en worden ze als onvolwassen cellen aan het huidoppervlak afgezet.

Ontstekingsreactie

Psoriasis wordt vaak gelinked aan een overactief immuunsysteem, waarbij T-cellen (een type witte bloedcellen) de huidcellen ten onrechte aanvallen. Dit leidt tot ontsteking en de versnelde celdeling.

Genetische- en omgevingsfactoren

Er is een sterk genetische component bij psoriasis. Personen met een familiegeschiedenis van de aandoening hebben een verhoogd risico. Genetische factoren beïnvloeden hoe het immuunsysteem reageert op triggers.

Factoren zoals emotionele stress, infecties (zoals keelontsteking door streptokokken), bepaalde medicatie en letsel aan de huid kunnen de symptomen verergeren of een psoriasis-uitbraak uitlokken.

Welke verschillende soorten psoriasis bestaan er?

Er bestaan meerdere soorten psoriasis. Welke vormen dat zijn en welke symptomen daar bij horen zetten we voor je op een rij. Sommige soorten kunnen in combinatie met een andere soort voorkomen.

Psoriasis vulgaris

Deze soort wordt ook wel ‘plaque psoriasis’ genoemd. Het is verreweg de meest voorkomende soort. Maar liefst 80 tot 90 procent van de psoriasispatiënten heeft ermee te maken.

De plekken of vlekjes komen vooral voor op de strekzijde van ellebogen, knieën en op de rug boven de billen. Soms zelfs op de geslachtsdelen. Daarnaast ook op het hoofd (achter je oren en je haargrens) en je nagels. Je zult psoriasis vulgaris minder snel in je gezicht aantreffen.

De symptomen waar je psoriasis vulgaris aan herkent zijn:

Rode plekken (duidelijk omrand)
Grove, zilverachtige schilfers
Plekken zijn van verschillende omvang
Plekken lijken ‘op de huid’ te liggen
Jeuk en soms pijn

De symptomen doen een beetje denken aan de verschijnselen van eczeem.

Psoriasis vulgaris kan bij iedereen voorkomen. Er is geen groep mensen die er extra veel last van lijkt te hebben.

Guttate psoriasis

Deze vorm komt veel voor bij kinderen en jongvolwassenen en wordt meestal veroorzaakt door een bacteriële infectie zoals streptokokken. Je herkent het aan de kleine, druppelvormige vlekjes op de romp, armen, benen en hoofdhuid.

Dit zijn de symptomen van guttate psoriasis:

Kleine ronde tot ovale rood schilferende bultjes of vlekjes
Op de romp en ledematen
De plekken geven soms jeukklachten, maar doen geen pijn

Psoriasis capitis

Bij deze vorm van psoriasis ontstaan er plekken op de behaarde hoofdhuid, vooral langs de haargrens van het voorhoofd en achter de oren. Psoriasis op de hoofdhuid veroorzaakt veel jeuk en vooral veel schilfers.

Maar verwar deze vorm niet met seborrhoïsch eczeem, dat ook op de hoofdhuid voorkomt. De symptomen lijken enigszins op elkaar.

De symptomen waaraan je deze vorm van psoriasis herkent zijn:

Droogheid
Schilfering die lijkt op roos
Jeuk, branderigheid of ongemak
Verheven roodachtige vlekken
Zilverachtige schilfers
Bloedingen of tijdelijk haarverlies door het krabben of verwijderen van de vlekken op de hoofdhuid

Psoriasis inversa

Bij psoriasis inversa zitten de plekken in de lichaamsplooien (oksels, liezen, schaamstreek, rondom de anus, bilspleet). Deze vorm wordt nogal eens verward met smetplekken. Dat komt vooral ook omdat smetplekken zich op vergelijkbare plekken bevinden (lichaamsplooien) en er qua uiterlijke verschijnselen vergelijkbaar uitzien.

De symptomen waaraan je deze soort aan herkent, zijn:

Zalmroze tot donkerrode plekken (duidelijk omrand)
De plekken glanzen vaak
Meestal géén schilfering of verdikking
Jeuk
Soms kunnen er pijnlijke wondjes ontstaan

Psoriasis unguum (psoriasis aan de nagels)

Bij deze psoriasissoort, die effect heeft op de nagels van de handen en voeten, zien we putjes, geelbruine verkleuring en loslating met verdikking van de nagel zelf. De vingernagels worden vaker aangetast dan de teennagels. Of dezelfde processen deze psoriasissoort veroorzaken als bij de huidpsoriasis is onduidelijk, maar daar wordt wel vanuit gegaan.

Minimaal de helft van alle patiënten met psoriasis heeft ook afwijkingen aan de nagels en dus te maken met de unguumsoort.  Bij psoriasis met gewrichtsklachten (psoriasis artritis) komen afwijkingen aan de nagels zelfs bij 85% van de gevallen voor. Slechts 5 procent van de mensen met nagelpsoriasis hebben daarnaast geen klachten aan de huid of gewrichten.

De symptomen van psoriasis aan de nagels zijn de volgende:

verdikking van de nagel
loslating aan de top
bruine verkleuringen
putjes in de nagelplaat
puskoppen in de nagelplaat
splinterbloedinkjes (kleine bloedingen in de haarvaten onder de nagel)
nagelomloop (ontsteking aan de nagelriem)

Psoriasis artritis

Deze soort wordt ook wel simpelweg uitgelegd als psoriasis reuma. Maar wat heeft reuma met psoriasis te maken? Bij psoriasis reuma heb je naast typische symptomen van psoriasis ook te maken met ontstekingen aan de gewrichten. Ook kun je last krijgen van pijnlijke peesontstekingen. Ongeveer 30 procent van alle patiënten met psoriasis heeft ook last van psoriasis reuma.

Symptomen van reuma psoriasis:

Rode, schilferige huid
Ontstekingen aan gewrichten (kan in principe elk gewricht zijn)
In sommige gevallen ook pijnlijke peesaanhechtingen of rugpijn
Loszittende huidvellen die jeuken
Brokkelige en verdikte nagels met putjes (psoriasis unguum)

Psoriasis pustulosa

Dit is een zeldzame soort (slechts 3 procent van de psoriasispatiënten heeft er last van), maar ook zeer ernstig.

De symptomen van psoriasis pustulosa.

'pustels': gele en geelgroene puistjes gevuld met pus
Vooral zichtbaar in de handpalmen en aan de vingers. Soms aan de voetzolen en tenen.

Een variant hierop is de psoriasis pustulosa generalisata (Ziekte van von Zumbusch). De aandoening breidt zich bij deze variant uit naar het hele lichaam. Deze zeer ernstige vorm van psoriasis gaat gepaard met hoge koorts. Ziekenhuisopname is dan nodig.

Wat kun je doen tegen psoriasis?

Er bestaan behandelingen tegen psoriasis die gericht zijn op symptoombestrijding. De huisarts kan je hierover informeren en een diagnose stellen. Indien nodig, kan de huisarts je doorverwijzen naar een dermatoloog.

De behandeling van psoriasis hangt af van de ernst van de aandoening, het type psoriasis en hoe je reageert op therapieën. De meeste behandelingen richten zich op het verminderen van ontstekingen, het vertragen van de groei van huidcellen en het verwijderen van schilfers. Voorbeelden van behandelingen zijn corticosteroïden of andere medicatie.

Je kunt deze behandelingen aanvullen met onze DermaSilk verbandkleding. Vooral bij ernstige psoriasis kan DermaSilk een uitkomst bieden. Deze speciale kleding, gemaakt van 96% natuurzijde en 4% elastaan, verlicht jeuk en vermindert irritatie. De kleding doodt schimmels en bacteriën en helpt de huid herstellen.

Je kunt de kleding dragen onder je normale kleding.

FAQ

Hoe weet je of je psoriasis hebt?

Beginnende psoriasis herkennen kan lastig zijn. De symptomen kunnen subtiel zijn en variëren. Enkele tekenen die kunnen wijzen op het beginstadium van psoriasis zijn kleine schilferende plekken en een droge huid die maar niet wil verbeteren.

Vermoed je dat je psoriasis hebt? Dan is het belangrijk om een arts te raadplegen. Die stelt een definitieve diagnose en behandeling voor. De diagnose wordt vaak gesteld op basis van de zichtbare symptomen op de huid. Soms kan een huidbiopsie nodig zijn om zekerheid te verkrijgen.